2 Ağustos 2025 tarihinde kaybetmiş olduğumuz, Ağırnas'ın korunması ve tanıtılması konusunda büyük emekleri olan duayen hocamız Prof. Dr. Metin Sözen'in anısına, Merkez Müdür Yardımcımız Dr. Öğr. Üyesi Sencer Erkman'ın kaleme aldığı yazı sunulmaktadır.

PROF. DR. METİN SÖZEN’İ KAYBETTİK

Yaşamını Türk kültür, sanat, mimarlık tarihinin paha biçilmez değerlerinin belgelenmesi, tanıtılması ve korunması yönündeki olağanüstü çalışmalara adamış olan çok değerli büyüğümüz Prof. Dr. Metin Sözen’i kaybetmiş olmanın derin üzüntüsü içindeyiz. Prof. Dr. Metin Sözen, ilgi ve araştırma alanı çok geniş bir sanat ve mimarlık tarihçisi olmanın ötesinde, Anadolu’nun binlerce yıllık yaşam kültüründen bizlere miras kalan değerlerin korunması yönündeki bilincin yerleşmesi için büyük bir tutku ve istençle çaba göstermiş bir kültür insanıdır. Hocamız, çabalarına yön veren ideallerinin gerçeğe dönüşmesi adına çok önemli iki kuruluşun oluşumuna öncülük etmiştir. Bunlardan ilki Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı ÇEKÜL’dür. Anadolu kültür coğrafyasının hemen her noktasında temsilcilikleri bulunan ÇEKÜL Vakfı, kültürel ve eğitsel çok sayıda etkinlikleri ve özenle oluşturulmuş yayınlarıyla kültür mirasımıza ilişkin bireysel ve toplumsal farkındalıkları harekete geçirmek için emek vermektedir. Hocamızın kuruluşuna önayak olduğu ve Onursal Danışma Kurulu başkanı olarak görev yaptığı diğer kuruluş ise Tarihi Kentler Birliği’dir. Anadolu’nun her biri köklü geçmişe sahip kentlerinin yanı sıra, özgün geleneksel mimari dokusunu korumuş ilçe ölçeğindeki yerleşkelerin üyesi oldukları Tarihi Kentler Birliği’ne, Hocamızın öngörüsüyle Kayseri Büyükşehir ve Talas ilçesi ile birlikte Mimar Sinan’ın doğum yeri olan Ağırnas da dahil edilmiştir. Prof. Dr. Metin Sözen’in, Anadolu Türk mimarisinin Selçuklu’dan Osmanlı’ya ve Cumhuriyet dönemine uzanan gelişimini konu edinen kapsamlı çalışmaları arasında Mimar Sinan ile ilgili olanları ayrıcalıklı bir yer tutmaktadır. Hocamızın 1975 yılında yayımlanan “Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan” başlıklı kitabı Türk sanat ve mimarlık tarihçilerinin sonraki araştırmalarına yön vermiş ve hız kazandırmıştır. Erciyes Üniversitesi Kayseri Mimar Sinan Mimarlık ve Kültür Araştırma ve Uygulama Merkezimizin bugünkü niteliğine kavuşması konusunda içtenlikli ve coşkulu destek ve katkılarını gördüğümüz değerli hocamız Prof. Dr. Metin Sözen ile 25 yıla varan yakın ilişkimizin odağında her zaman Sinan ve Ağırnas yer almıştır. 2000’li yılların başında Ağırnas’ın Tarihi Kentler Birliği’ne üye olması ile birlikte, Erciyes Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ile işbirliği içinde Ağırnas için kentsel arkeolojik sit alanının belirlenmesi ve buna göre kentsel koruma planının oluşturulması çalışmalarına hız verilmiş, yanı sıra Mimar Sinan’ın doğduğu ev olarak kabul edilen evin bir müze olarak düzenlenmesi amacıyla restorasyon projelerinin hazırlanması çalışmaları başlatılmıştır. Bu süreçte, Prof.Dr. Metin Sözen‘in önerisiyle ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Hüseyin Yurtsever’in öngörüsüyle Mimarlık Fakültesi’nde Mimar Sinan Araştırma Grubu oluşturulmuş, Yrd.Doç.Dr. Halil Sencer Erkman, Öğr.Gör. Suat Çabuk, Arş. Görevlileri Hayriye Hale Kozlu, Seda Çalışır, Fatih Kiraz’dan oluşan çalışma grubunun Sinan Evi restorasyonu ile ilgili ön projeleri oluşturarak Koruma Kurulu’ndan onay almasıyla birlikte restorasyon uygulaması için Valilik tarafından ödenek ayrılması sağlanmış, ayrıca Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim elemanı Öğr. Gör. Suat Çabuk tarafından koruma imar planına ilişkin çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Yapılan projeler, 2002 yılında Ankara’da Resim ve Heykel Müzesi’nde Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilen Tarihi Kentler Birliği buluşmasında açılan sergide yer almıştır. Ayrıca Araştırma Grubu üyelerinden Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim elemanı Öğr.Gör. Suat Çabuk tarafından Ağırnas kentsel koruma planlarına hazırlık olmak üzere kentsel sit alanının belirlenmesi yönünde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Mimar Sinan Araştırma Grubu tarafından gerçekleştirilen Mimar Sinan Evi ve çevresinin restorasyon projesi, Tarihi Kentler Birliği’nin korumada yerel yönetimlerin sorumluluğunu geliştirmek amacıyla düzenlediği yarışmada seçici kurul tarafından 2002 Yılı başarı ödülüne layık görülerek aynı yıl Ankara’da Resim ve Heykel Müzesi’nde Cumhurbaşkanlığı himayesinde gerçekleştirilen Tarihi Kentler Birliği buluşması kapsamında açılan sergide yer almıştır.

Bu süreçte ayrıca, Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Dr. Halil Sencer Erkman tarafından Tarihi Kentler Birliği buluşmaları çerçevesindeki sunumlarda ve sonuncusu 2003 yılında Metin hocamızın düzenlediği bir etkinlik olarak İstanbul Aksanat Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen sunumda; Mimarlık Fakültesi olarak Ağırnas’ta gerçekleştirilen çalışmaların ve mekânsal deneyimlerin öyküsü anlatılmıştır. 2008 yılında yine ÇEKÜL , Mimarlık Fakültesi ve Talas’ta yer alan bir ilkokulun işbirliği ile ilkokul öğrencilerine yönelik bir çalıştay çerçevesinde Mimarlık Fakültesi öğretim elemanları Dr. Halil Sencer Erkman, Öğr. Gör. Dr. Şeyda Güngör Açıkgöz ve Öğr.Gör. Dr. Ceyhan Yücel’in yürütücülüğünde Ağırnas ve Talas kültür gezileri ile atölye çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2013 yılında Merkezimizin bugünkü niteliğine kavuşturulması aşamasında ÇEKÜL vasıtasıyla değerli hocamızla iletişimimiz yoğunluk kazanmış ve bugüne kadar hiç eksilmeden sürmüştür. İlham verici güçlü kişiliğini örnek aldığımız, çalışmalarımızda yüreklendirici desteğini hep yanımızda hissettiğimiz sevgili hocamız Prof. Dr. Metin Sözen’i rahmetle ve saygıyla anıyor, bizlere gösterdiği çizgide sevgi ve kararlılıkla çalışmalarımıza devam edeceğimize söz veriyoruz.